Bệnh đòng đòng ở cá: Nguyên nhân và cách trị bệnh

Bệnh đòng đòng ở cá còn được gọi là bệnh đục thủy tinh thể, là một trong những căn bệnh phổ biến và nguy hiểm đối với cá nuôi. Bệnh này gây ra bởi một loại vi khuẩn có tên Aeromonas hydrophila, thường tấn công cá ở mọi giai đoạn phát triển, từ cá bột đến cá trưởng thành. Bệnh đòng đòng có thể gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho người nuôi cá, đặc biệt là các trang trại nuôi cá mật độ cao. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về bệnh đòng đòng trên cá, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa, điều trị, cùng với vai trò của việc quản lý bệnh trong nuôi trồng thủy sản.

Nguyên nhân gây bệnh đòng đòng ở cá

Vi khuẩn Aeromonas hydrophila

Aeromonas hydrophila là vi khuẩn Gram âm, hình que, thường cư trú trong môi trường nước và đất. Vi khuẩn này có thể tồn tại ở dạng tự do hoặc kí sinh trên cá, động vật thủy sinh khác, và thậm chí là thực vật thủy sinh.

Điều kiện môi trường bất lợi

– Sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ nước: Sự thay đổi nhiệt độ nước đột ngột, đặc biệt là khi nhiệt độ tăng cao, có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của cá, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn Aeromonas hydrophila xâm nhập và phát triển.

– Chất lượng nước kém: Môi trường nước ô nhiễm, chứa nhiều chất hữu cơ phân hủy, amoniac, nitrit, sulfide… làm tăng nồng độ vi khuẩn trong nước, gây bất lợi cho cá và tăng nguy cơ mắc bệnh.

– Mật độ nuôi trồng quá cao: Mật độ nuôi trồng quá cao dẫn đến sự cạnh tranh thức ăn, nguồn oxy, và tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh.

– Sự căng thẳng: Cá bị căng thẳng do các yếu tố như: thay đổi môi trường sống, vận chuyển, xử lý, dịch bệnh… cũng làm suy giảm sức đề kháng và dễ bị nhiễm bệnh.

Yếu tố di truyền

Một số loài cá có khả năng kháng bệnh kém hơn so với các loài khác. Điều này có thể do sự khác biệt về cấu trúc di truyền hoặc gen miễn dịch.

Triệu chứng của bệnh đòng đòng ở cá

Cá bị bệnh đòng đòng có thể biểu hiện với nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào loại cá, tuổi cá, và mức độ nhiễm bệnh.

Triệu chứng bên ngoài

– Mắt đục: Đây là dấu hiệu đặc trưng của bệnh đòng đòng. Ban đầu, mắt cá sẽ xuất hiện đốm trắng mờ hoặc váng trắng trên bề mặt. Sau đó, đốm trắng sẽ lan rộng, che phủ toàn bộ giác mạc, khiến mắt cá hoàn toàn đục và mất thị lực.

– Vảy bong tróc: Vảy cá bị bong tróc, thậm chí có thể bị rụng hết, để lộ phần da bên dưới.

– Da sần sùi: Bề mặt da cá bị sần sùi, xuất hiện các nốt đỏ, hoặc các vết loét.

– Xuất huyết: Xuất huyết ở vây, mang, hoặc miệng cá.

– Chuyển màu da: Màu sắc da cá thay đổi, thường trở nên nhợt nhạt hoặc xám xịt.

– Bơi lờ đờ: Cá bơi lờ đờ, không linh hoạt, thường nằm ở đáy ao hoặc bè nuôi.

Triệu chứng bên trong

– Gan, lách sưng to: Gan và lách của cá bị sưng to, có màu đỏ hoặc nâu.

– Ruột viêm: Ruột cá bị viêm, có thể xuất hiện các vết loét và xuất huyết.

– Máu trong ruột: Màu sắc của nội tạng bị thay đổi, có thể có máu trong ruột.

Bảng biểu hiện triệu chứng bệnh đòng đòng ở cá

Triệu chứng	Mô tả
Mắt đục	Mắt cá xuất hiện đốm trắng mờ hoặc váng trắng, sau đó lan rộng che phủ toàn bộ giác mạc, khiến mắt cá hoàn toàn đục và mất thị lực.
Vảy bong tróc	Vảy cá bị bong tróc, thậm chí có thể rụng hết, để lộ phần da bên dưới.
Da sần sùi	Bề mặt da cá bị sần sùi, xuất hiện các nốt đỏ, hoặc các vết loét.
Xuất huyết	Xuất huyết ở vây, mang, hoặc miệng cá.
Chuyển màu da	Màu sắc da cá thay đổi, thường trở nên nhợt nhạt hoặc xám xịt.
Bơi lờ đờ	Cá bơi lờ đờ, không linh hoạt, thường nằm ở đáy ao hoặc bè nuôi.
Gan, lách sưng to	Gan và lách của cá bị sưng to, có màu đỏ hoặc nâu.
Ruột viêm	Ruột cá bị viêm, có thể xuất hiện các vết loét và xuất huyết.
Máu trong ruột	Màu sắc của nội tạng bị thay đổi, có thể có máu trong ruột.

Cách phòng ngừa bệnh đòng đòng ở cá

Chọn giống và quản lý mật độ nuôi

– Chọn giống khỏe mạnh: Nên chọn giống cá có khả năng kháng bệnh cao, nguồn gốc rõ ràng, không nhiễm bệnh.

– Quản lý mật độ nuôi hợp lý: Nên nuôi cá với mật độ phù hợp, không nên nuôi quá dày đặc để tránh tình trạng cá bị stress và dễ mắc bệnh.

Quản lý môi trường nước

– Kiểm soát chất lượng nước: Cần thường xuyên kiểm tra và duy trì chất lượng nước, đảm bảo nước sạch, đủ oxy, và không có các chất độc hại.

– Vệ sinh ao nuôi: Thường xuyên vệ sinh ao nuôi, loại bỏ các chất hữu cơ phân hủy, bùn, rong rêu…

– Kiểm soát nhiệt độ nước: Nên duy trì nhiệt độ nước phù hợp với loài cá nuôi, tránh các thay đổi đột ngột về nhiệt độ.

Cung cấp chế độ dinh dưỡng hợp lý

– Ăn đủ chất: Nên cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cá, đặc biệt là các chất tăng cường miễn dịch như vitamin C, vitamin E, selen…

– Thức ăn chất lượng: Sử dụng thức ăn chất lượng cao, không chứa nấm mốc, vi khuẩn, hoặc các chất độc hại.

Quản lý stress

– Hạn chế stress: Nên hạn chế các yếu tố gây stress cho cá như: thay đổi môi trường sống đột ngột, vận chuyển, xử lý…

– Kiểm soát dịch bệnh: Phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh bằng cách tiêm phòng, sử dụng thuốc sát trùng, và diệt khuẩn.

Phương pháp điều trị bệnh đòng đòng ở cá

Sử dụng thuốc kháng sinh

– Thuốc kháng sinh phổ rộng: Nên sử dụng các loại thuốc kháng sinh có tác dụng phổ rộng để tiêu diệt vi khuẩn Aeromonas hydrophila

– Liều lượng và thời gian điều trị: Liều lượng và thời gian điều trị phải phù hợp với loại cá, tuổi cá, và mức độ nhiễm bệnh.

– Theo dõi hiệu quả: Cần theo dõi hiệu quả điều trị sau khi sử dụng thuốc kháng sinh. Nếu không có chuyển biến tích cực, cần thay đổi phương pháp điều trị.

Sử dụng các phương pháp hỗ trợ

– Cải thiện chất lượng nước: Nên thay nước, sục khí, và bổ sung các chất diệt khuẩn để cải thiện chất lượng nước.

– Cung cấp thức ăn bổ dưỡng: Nên cung cấp thức ăn bổ dưỡng, dễ tiêu hóa, và giàu vitamin C, vitamin E, selen… để tăng cường sức đề kháng cho cá.

– Tăng cường vệ sinh ao nuôi: Nên thường xuyên vệ sinh ao nuôi, loại bỏ các chất hữu cơ phân hủy, bùn, rong rêu… để hạn chế sự phát triển của vi khuẩn.

Sử dụng các phương pháp truyền thống

– Sử dụng các loại thảo dược: Một số loại thảo dược có tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, có thể được sử dụng để điều trị bệnh đòng đòng cho cá.

– Sử dụng muối: Sử dụng muối với nồng độ phù hợp để diệt khuẩn, sát trùng, và làm giảm tình trạng viêm nhiễm.

– Sử dụng vôi: Sử dụng vôi để khử trùng và cải thiện chất lượng nước.

Vai trò của việc quản lý bệnh đòng đòng

Bệnh đòng đòng là một trong những căn bệnh nguy hiểm đối với cá nuôi. Việc quản lý bệnh đòng đòng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo năng suất và hiệu quả cho ngành nuôi trồng thủy sản.

Nên chú trọng vào các biện pháp phòng ngừa bệnh đòng đòng, bao gồm: chọn giống khỏe mạnh, quản lý mật độ nuôi hợp lý, quản lý môi trường nước, cung cấp chế độ dinh dưỡng hợp lý, và quản lý cá stress.

Ngoài ra, cần nâng cao kiến thức và kỹ năng cho người nuôi cá về bệnh đòng đòng, cách phòng ngừa và điều trị bệnh. Việc tăng cường hợp tác giữa người nuôi cá và các cơ quan chuyên môn là cần thiết để chia sẻ kinh nghiệm, nghiên cứu và tìm ra các giải pháp hiệu quả để phòng ngừa và kiểm soát bệnh đòng đòng ở cá.

Bài viết cùng chủ đề

• Bệnh nấm mặt trăng ở cá: Triệu chứng và thuốc đặc trị
• Bệnh nấm dòng ở cá: Cách nhận biết và điều trị triệt để
• Bệnh đầu đen ở cá: Nguyên nhân gây bệnh và cách chữa trị
• Bệnh đóng vảy ở cá: Nguyên nhân và cách trị triệt để
• Bệnh Columnaris ở cá: Triệu chứng và cách điều trị
• Bệnh nấm da ở cá: Dấu hiệu nhận biết và cách trị bệnh